Insulinooporność jest stanem obniżonej wrażliwości tkanek na działanie insuliny. Przestają one reagować na impulsy wyzwalane przez insulinę i wchłaniać cukier z krwi. To powoduje, że trzustka wytwarza jeszcze większą ilość insuliny- to przeciąża jej pracę i z czasem może prowadzić do rozwoju cukrzycy.
Jej występowanie jest związane ze stopniem "rozwoju" danego kraju- a mianowicie- im kraj bardziej nowoczesny (->czytaj restauracje typu fast food, ciasta , cukierki pod każdą poduszką) tym częstotliwość jej występowania jest większa.
W patogenezie insulinooporności występują zarówno czynniki środowiskowe( czyli to jak żyjemy i co jemy) oraz genetyczne. Dzieciaki prowadzą teraz siedzący tryb życia i spożywają nadmierną ilość kalorii- co powoduje, że ich tkanka tłuszczowa przyrasta w zastraszającym tempie, a to prowadzi do nadwagi oraz otyłości. Stały, podwyższony poziom insuliny powoduje, że nasz organizm pracuje w trybie gromadzenia zapasów. Tłuszcz zaczyna się kumulować, a na brzuchu naszych dzieci pojawiają się coraz większe fałdki. Kiedyś my jako dzieci nie mieliśmy tak powszechnego dostępu do słodkich napojów ( chyba , że kompot mamy), batoników czy cukierków, a nasz organizm czerpał energię ze śniadania, obiadu i kolacji- teraz nasze dzieci pomiędzy posiłkami-a czasem i zamiast posiłków dostarczają tyle węglowodanów, że te "dobre węglowodany" czyli złożone, które nie wywołują tak silnego wyrzutu insuliny i cukier z nich uwalniany jest stopniowo, muszą czekać na swoją kolej – bo skoro organizm ma w zanadrzu pełno cukrów prostych to po co się bawić, w jakieś rozkładanie węglowodanów złożonych ?
W Polsce liczba dzieci otyłych ( a przy tym narażonych na insuliooporność i inne choroby cywilizacyjne) lawinowo rośnie, według IŻŻ aż 22 % uczniów szkół podstawowych i gimnazjów cierpi na otyłość. To zastraszające dane.
– Warto przypomnieć, że w latach 70. poprzedniego wieku nadmierną masę ciała notowano w Polsce u mniej niż 10 proc. uczniów, podczas gdy obecnie już co piąte dziecko w wieku szkolnym boryka się z nadwagą lub otyłością. Winne temu są zmiany stylu życia, w tym głównie ograniczenie aktywności fizycznej i spożywanie zbyt dużej ilości wysokokalorycznych produktów. Jeśli tak dalej pójdzie, to niedługo dogonimy niechlubną czołówkę krajów europejskich, w której są m.in. Grecja, Węgry i Wielka Brytania – ostrzega prof. Jadwiga Charzewska z Instytutu Żywności i Żywienia, podkreślając że otyłość nie tylko jest przyczyną innych chorób przewlekłych, lecz sama także jest chorobą.
Aktualnie Polska jest na niechlubnym 5 miejscu w Europie pod względem otyłości.
Insulinooporność współwystępuje z hiperglikemią, nadciśnieniem tętniczym oraz dyslipidemią, przyczyniając się do rozwoju miażdżycy i wystąpienia chorób sercowo- naczyniowych.
Również zespół policystycznych jajników wiązany jest z insulinoopornością, ponieważ jest to główne zaburzenie metaboliczne przy PCOS zaraz obok hiperinsulinemi i hiperandrogenizmie. Badania wykazują, że insulinooporność występuje u 50-70% dziewcząt i kobiet z PCOS.
Gotowe produkty takie jak makaron, produkty z białej mąki, słodycze, płatki kukurydziane czy słodkie napoje to wszystko produkty o wysokim indeksie glikemicznym , które już w jamie ustnej ulegają degradacji do cząsteczek glukozy. W ten sposób jej stężenie we krwi gwałtownie rośnie, a trzustka zmuszana jest do produkcji dużej ilości insuliny, tak aby stężenie cukru znowu się wyrównało, dochodząc nawet do poziomu niedocukrzenia, co znowu wywołuje napad silnego głodu- najczęściej na coś słodkiego- i tak zamyka się pętla, która chyba nie ma końca.
Produkty o niskim indeksie glikemicznym powodują powolny wzrost stężenia cukru we krwi, a stężenie to utrzymuje się na dość stałym poziomie, dają długotrwałe uczucie sytości i zawierają wiele zdrowych składników odżywczych. Organizm wydziela umiarkowaną ilość insuliny , a stężenie cukru wraca powoli po poprzedniej wartości, dzięki temu nie odczuwamy napadów głodu.
Starajmy się, aby dieta naszych dzieci składała się więc z jak najmniej przetworzonych produktów. Jeśli jadacie makarony- niech będą to makarony pełnoziarniste. Podobnie ryż- lepszy będzie ten brązowy. Kasze do obiadu są dużo lepszym wyborem niż ziemniaki z wody. Zachęcajcie dzieci do picia wody, zamiast czipsów podsuwajcie orzechy.
Pamiętajcie kochani, że to my decydujemy co jedzą nasze dzieci :)
Ps. Załączam dla Was tabelę produktów i ich indeks glikemicznym
Te o niskim indeksie są do 55, średni indeks do 70 a powyżej- to produkty o wysokim indeksie glikemicznym. Tabela z mp plus moje małe modyfikacje :)
Owoce, warzywa i przetwory |
|
---|---|
Produkt |
Indeks (IG) |
ananas |
59 |
arbuz |
72 |
banany |
52 |
awokado |
20 |
jagody |
20-40 |
Sałata masłowa |
15 |
Figi świeże |
40 |
brzoskwinie z puszki w naturalnym syropie |
38 |
burak |
64 |
daktyle suszone |
103 |
dżem truskawkowy ( bez cukru – z sokiem) |
51 |
dynia |
75 |
frytki |
75 |
gotowane ziemniaki |
50 |
grejfrut |
25 |
gruszki |
38 |
gruszki w puszce w sosie własnym |
44 |
jabłka |
38 |
jabłka suszone |
29 |
kiwi |
53 |
knedle ziemniaczane |
52 |
mango |
51 |
marchewka gotowana |
47 |
marmolada z pomarańczy |
48 |
młode ziemniaki |
57 |
młode ziemniaki, gotowane w mundurkach do 20 min |
78 |
morele |
57 |
morele suszone |
31 |
morele w puszce w lekkim syropie |
64 |
obrane ziemniaki gotowane na parze |
65 |
owoc chlebowca |
68 |
papaja |
59 |
pasternak |
97 |
pieczone ziemniaki |
85 |
pomarańcze |
42 |
pure ziemniaczane w proszku |
85 |
rodzynki |
64 |
rodzynki sułtanki |
56 |
rzepa |
72 |
słodka kukurydza |
54 |
słodkie ziemniaki (yam) |
37 |
śliwki |
39 |
śliwki suszone |
29 |
świeża marchewka |
16 |
tapioka gotowana na parze |
70 |
tapioka gotowana z mlekiem |
81 |
Taro |
55 |
truskawki |
40 |
winogrona |
46 |
wiśnie |
22 |
zielony groszek |
48 |
Produkt |
Indeks (IG) |
jogurt 0% tłuszczu |
27 |
jogurt naturalny |
36 |
lody |
61 |
mleko pełne (3% tłuszczu) |
27 |
mleko pełne z otrębami pszennymi (20g) |
27 |
mleko skondensowane, słodzone |
61 |
mleko sojowe 1.5% tłuszczu, 120 mg wapnia |
44 |
mleko sojowe 3% tłuszczu, 0 mg wapnia |
44 |
mleko sojowe 3% tłuszczu, 120 mg wapnia |
36 |
mleko zsiadłe |
32 |
napój z mleka sojowego |
32 |
Produkt |
Indeks (IG) |
bagietka |
95 |
bajgiel |
72 |
biały chleb turecki |
87 |
bulgur |
48 |
całe ziarna żyta |
34 |
Cheerios |
74 |
chleb gryczany |
47 |
chleb owsiany otrębowy |
47 |
chleb pszenny |
70 |
|
84 |
Corn Pops (Kellogg's) |
80 |
Cornflakes, Crunchy Nut (Kellogg's) |
72 |
Cornflakes (Kellogg's) |
81 |
Crispix (Kellogg's) |
87 |
dmuchane ziarno pszenicy |
74 |
Chleb żytni razowy |
55 |
gruboziarniste pieczywo jęczmienne (50% ziarna) |
46 |
gruboziarniste pieczywo jęczmienne (70% ziarna) |
34 |
gruboziarnisty chleb jęczmienno-słonecznikowy |
57 |
gryka |
54 |
kasza manna |
55 |
kuskus |
65 |
otręby owsiane |
55 |
pełnoziarnisty chleb turecki |
49 |
pełnoziarnisty chleb żytni |
58 |
pumpernikiel pełnoziarnisty |
46 |
proso gotowane |
71 |
Amarantus |
35 |
ryż biały gotowany |
64 |
ryż brązowy |
55 |
ryż długoziarnisty gotowany |
56 |
Komosa ryżowa |
15 |
|
|
słodka kukurydza |
53 |
ziarna pszenicy |
41 |
ziarna pszenicy orkiszowej |
45 |
ziarno jęczmienia |
25 |
ziarno kukurydzy |
69 |
Produkt |
Indeks (IG) |
Makaron sojowy |
35 |
Makaron gryczany |
45 |
makaron ryżowy |
40 |
makaron z serem |
64 |
Makaron razowy |
35 |
Makaron z semoliny ( Al DENTE!) |
45 |
semolina |
55 |
|
|
|
|
Spaghetti z mąki pełnowartościowej (razowe) |
37 |
Produkt |
Indeks (IG) |
ciecierzyca gotowana |
28 |
czarna fasola |
64 |
czarna fasola namoczona przez noc, gotowana 45 min |
20 |
fasola "czarne oczko" gotowana |
42 |
fasola gotowana |
29 |
fasola Mung gotowana pod ciśnieniem |
42 |
fasola Mung kiełkująca |
25 |
fasola Mung moczona, gotowana 20 min |
31 |
fasola nerkowa gotowana |
28 |
fasola nerkowa z puszki |
52 |
fasola Pinto gotowana |
39 |
fasola Pinto z puszki |
45 |
fasola Romano |
46 |
groch gotowany |
22 |
soczewica czerwona gotowana |
26 |
soczewica zielona gotowana |
30 |
soja gotowana |
18 |
soja z puszki |
14 |
zielony groszek z puszki |
66 |
Produkt |
Indeks (IG) |
Coca Cola © |
58 |
Fanta orange © |
68 |
Isostar © |
70 |
sok ananasowy bez cukru |
46 |
sok grejfrutowy bez cukru |
48 |
sok jabłkowy niesłodzony |
40 |
sok pomarańczowy |
52 |
sok pomidorowy bez cukru |
38 |
sok pomidorowy bez cukru |
38 |
świeży sok z marchwi |
43 |
Produkt |
Indeks (IG) |
babka z polewą truskawkową |
73 |
batonik muesli (z suszonymi owocami) |
61 |
biała czekolada |
44 |
bezy |
67 |
biszkopt |
54 |
bułeczki drożdżowe |
92 |
chipsy ziemniaczane solone |
54 |
chrupki kukurydziane |
63 |
ciasteczka owsiane |
57 |
ciasteczka ryżowe |
78 |
ciasto bananowe bez cukru |
55 |
ciasto bananowe z cukrem |
47 |
ciasto czekoladowe z polewą czekoladową |
38 |
ciasto waniliowe z polewą waniliową |
46 |
Produkty Zwierzęce |
|
Jaja |
0 |
Ryby |
0 |
Drób |
0 |
|
|
mleczna gorzka>70%kakao |
25 |
mufinki |
67 |
naleśniki |
85 |
|
|
|
22 |
orzeszki ziemne |
14 |
paszteciki |
59 |
pączki |
69 |
Petit Beurre (LU) |
51 |
placek z owocami |
76 |
popcorn |
72 |
precelki |
83 |
Skittles © |
70 |
rogalik |
42 |
tort |
87 |
Twisties |
74 |
Twix © |
44 |
wafle |
76 |
wafle ryżowe |
64 |
wafle waniliowe |
77 |
żelki |
78 |
Produkt |
Indeks (IG) |
50g maltozy |
105 |
fruktoza |
19 |
glukoza |
99 |
laktoza |
46 |
miód |
55 |
xylitol |
7 |
stevia |
3 |
syrop kukurydziany |
75 |
maltitol |
26 |
cukier trzcinowy |
87 |
nektar z kaktusa niebieskiej agawy 90% fruktozy |
11 |
sacharoza |
68 |
Piśmiennictwo
- Insulinooporność u dzieci, Natalia Stąpor , Iwona Beń- Skowronek Klinika Endokrynologii i Diabetologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
-Mazur A. Epidemiologia Nadwagi i Otyłości u dzieci na świecie, Europie i Polsce. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie
- IŻŻ
- Kowalska I. Tkanka tłuszczowa jako gruczoł wydzielania wewnętrznego. Patofizjologia i następstawa kliniczne insulinooporności
Witamy Was. Tu Ania i Kasia, i to my tworzymy tę stronę. Pasjonuje nas medycyna żywieniowa, głównie żywienie dziecka w zdrowiu i chorobie. Kochamy dzieci i chcemy dla nich jak najlepiej i jak najzdrowiej. Stąd też dzielimy się z wami wiedzą zdobytą podczas studiów z zakresu dietetyki pediatrycznej. Interesuje nas tylko najnowsza i sprawdzona wiedza oparta na faktach. Staramy się być na bieżąco z postępem nauk medycznych, a nasze artykuły piszemy zgodnie z tzw. 'evidence-based medicine'. Skupiamy się na przekazywaniu rzetelnej wiedzy, zdrowych, rozsądnych dietach, zapobiegających alergiom, chorobom autoimmunizacyjnym, onkologicznym, czy tak powszechnym chorobom metabolicznym. Pomagamy rodzicom zrozumieć, jak poprzez prawidłowe odżywianie można zapewnić dzieciom zdrowe dorastanie, zwiększyć odporność, wpłynąć na prawidłowy rozwój intelektualny i fizyczny. Dziecko zasługuje na szczęśliwą przyszłość, którą przede wszystkim daje zdrowie, a MY chcemy wam w tym pomóc. Zostańcie z nam na dłużej. Zapraszamy również do naszej poradni online.